نپتون آخرین سیارهٔ گازی سامانهٔ خورشیدی است. این نام به عنوان خدای دریا و همزاد اورانوس نامگذاری شده است.

نپتون در بيشتر اوقات از نظر فاصله از خورشید هشتمين سياره منظومه شمسی ست (در زمان های كوتاهي دورترين سياره از خورشيد مي شود). نپتون يكي از دو سياره اي ست كه نمي توان آن را بدون تلسكوپ ديد. سياره ديگر كه همين ويژگي را دارد، پلوتون است.

اين سياره غول آسا و سرد جوی مه آلود و بادهاي قوي دارد. اين غول گازي 11 ماه دارد كه به دور آن مي گردند. حلقه هايي هم دارد كه روي هم توده شده اند. رنگ آبي نپتون ناشي از گاز متان (CH4) در جوش است. اين مولكول نور قرمز را جذب مي كند.

نپتون اولين سياره اي بود كه وجودش به طريق رياضي پيش بيني شد (به اين طريق كه به نظر مي رسيد مدارسياره اورانوس به وسيله يك شيء ناشناخته آشفته مي شود. اين شواهد به اين نتيجه منتهي شد كه يك غول گازي ديگر نيز وجود دارد كه موجب اين آشفتگي در مدار اورانوس می شود). 

اندازه

 قطر نپتون 30775 مايل (49528 كيلومتر) است. اين ميزان 88/3 برابر قطر زمین است. اگر نپتون يك سياره توخالي بود 60 تا سياره به اندازه زمين در آن جا مي گرفت.

 نپتون بعد از مشتری، زحل و اورانوس چهارمين سياره بزرگ منظومه شمسي ست.

 جرم و تراكم و جاذبه

 جرم نپتون حدود 02/1 ضربدر 10 به توان 26 كيلوگرم است. یعنی حدود 17 بار سنگين تر از جرم زمين است. اما تراكم آن نسبت به تراكم زمين زياد نيست. با اين كه نپتون سياره بزرگي ست ولي جاذبه نپتون فقط 19/1 برابر جاذبه زمين است (نيروي جاذبه اي كه از سطح يك شيء خارج مي شود با جرمش و معكوس مربع شعاعش تناسب دارد). 

 به اين تربيب وزن يك شخص 100 پوندي روي نپتون 119 پوند مي شود.

 طول روز و سال در نپتون

 نپتون در حدود هر 165 سال زميني يك بار به دور خورشيد مي گردد. در حالي كه زمين در هر سال يك بار به دور خورشيد مي گردد. يعني طول هر سال در نپتون 165 سال زميني ست.

 همان موقع که نپتون به دور خورشيد مي گردد، دور محورش هم مي چرخد. محور يك خط فرضي ست كه از وسط مركز سياره مي گذرد. نپتون هر 16 ساعت و هفت دقيقه يك بار دور محورش مي چرخد. يعني طول روز روي نپتون معادل 16 ساعت و هفت دقيقه زميني است.

 مدار نپتون و فاصله از خورشيد

 فاصله نپتون تا خورشيد 30 برابر فاصله زمين تا خورشيد است. متوسط اين فاصله 06/30 AU  يا واحد نجومی ست.

 نپتون در يك مدار بيضي شكل دور خورشيد مي گردد. متوسط فاصله نپتون از خورشيد حدود 2793100 مايل (449506000 كيلومتر) است.

 محور نپتون در مسيري كه به دور خورشيد مي پيمايد قائم (زاويه 90 درجه) نيست و از صفحه مدارش به دور خورشيد يا موقعيت قايم 28 درجه كج شده (چند درجه بيشتر از كجي محور زمين). اين باعث شده نپتون فصل داشته باشد. هر فصل در نپتون 40 سال طول مي كشد. قطب ها هر 40 سال يكي در ميان در تاريكي و بعد در روشنایی فرو مي روند.

 مدار نپتون جدا از مدار پلوتون است ولي به خاطر اين كه مدار پلوتون بسيار بيضي ست به مدت 20 سال در هر 248 سال زميني، اين نپتون است كه به جاي پلوتون به دورترين سياره منظومه شمسي نسبت به خورشيد تبديل مي شود. از سال 1979 تا سال 1999 پلوتون در داخل مدار نپتون بود. تا سال 2226 پلوتون در خارج مدار نپتون خواهد بود و بعد مجدداً در داخل آن قرار مي گيرد.

 دما

 به طور متوسط دماي نپتون 48 كلوين است.

 كشفيات

 وجود نپتون در سال 1846 بعد از محاسباتي كه آشفتگي در مدار اورانوس را نشان مي داد، پيش بيني شد. تا اين زمان ستاره شناسان فكر مي كردند اورانوس دورترين سياره از خورشيد در منظومه شمسي ست. تا اين كه متوجه شدند كه اورانوس هميشه در موقعيتي كه انتظار مي رود در آنجا باشد نيست. بنابراين فكر كردند كه نيروي جاذبه يك سياره ناشناخته اورانوس را تحت تأثير قرار مي دهد. اين محاسبات به وسيله جي.سي.آدامز J.C.Adams و لي ورير Le Verrier انجام شد. در سال 1843 "جان سي آدامز" رياضيدان و ستاره شناس جوان انگليسي شروع به كار كرد تا مكان اين سياره ناشناخته را پيدا كند. آدامز پيش بيني كرد كه سياره بايد حدود يك ميليارد مايل (6/1 ميليارد كيلومتر) نسبت به اورانوس دورتر از خورشيد باشد. او كارش را در سال 1845 كامل كرد و  محاسباتش را براي يك ستاره شناس سلطنتي انگلستان فرستاد. اما اين ستاره شناس سياره را با تلسكوپ جست و جو نكرد. چون ظاهراً به محاسبات آدامز اطمينان نداشت. در همان موقع "اوبين جي جي لورير" رياضيدان جوان فرانسوي كه آدامز را نمي شناخت، شروع به كار بر روي همین پروژه كرد. در ميانه سال 1846 لورير هم موقعيت نپتون را پيش بيني كرد. او اين پيش بيني ها را كه مشابه آدامز بود براي رصدخانه اي در آلمان فرستاد. "يوهان جي جيل" مدير رصدخانه، ستارگان را در مكان هايي كه پيش بيني مي شد وجود دارند, پيدا مي كرد. جيل و دستيارش نپتون را نزديك موقعيتي كه لورير پيش بيني مي كرد پيدا كردند. اين سياره به نام خداي درياي رومي نپتون نامگذاري شد.  

نپتون در سال 1989 به وسيله فضاپيماي وويجردو مورد بازديد قرار گرفت. قبل از بازديد واقعاً چيزي در مورد نپتون دانسته نمي شد. وويجردو اولين تصاوير نماي نزديك از نپتون و بيشتر ماه هاي نپتون را تهيه كرد. فضاپيما همچنين حلقه های نپتون و شش ماه سياره را كشف كرد.

جو نپتون
جو نپتون از 74 درصد هيدروژن، 25 درصد هليوم و حدود يك درصد متان تشكيل شده. جو نپتون با منتل سياره با هم تداخل پیدا می کنند.

جو نپتون  ابرهاي يخي و توفان هاي بي شماري دارد. نپتون با لايه هاي ضخيمي از ابرهايي كه به سرعت حركت مي كنند، احاطه شده.

به خاطر بادهاي وحشتناكي كه در  سراسر سياره نپتون مي وزد، شكل ابرها به سرعت تغيير مي كند.

بادها اين ابرها را با سرعت هاي بالاي 700 مايل در ساعت (1100 كيلومتر در ساعت) مي رانند. نپتون سريع ترين بادها را در منظومه شمسی دارد.

ابرهايي كه نسبت به بقيه ابرها از سطح نپتون دورترند، بيشتر از متان منجمد شده تشكيل شده اند. دانشمندان باور دارند كه ابرهاي تيره تر نپتون كه در زير ابرهاي متان هستند، از سولفيد هيدروژن تشكيل شده اند.

ذرات يخي متان در بخش هاي خارجي تر جو نپتون، رنگ آبي ژرف و عميقي به نپتون مي دهد. چون كه متان نور قرمز را جذب مي كند و در نتيجه نور آبي غالب مي شود.

نقطه تاريك بزرگ

 در سال 1989 فضاپيماي وويجردو فهميد كه نپتون يك منطقه تاريك دارد كه از جرم هاي گازی به شدت چرخان مشابه تندباد تشكيل شده. اين منطقه نقطه تاريك بزرگ ناميده مي شود كه مشابه نقطه قرمز بزرگ مشتري ست.

 وويجردو سرعت بادها را نزديك اين نقطه حدود 1500 مايل در ساعت (2400 كيلومتر در ساعت) اندازه گيري كرد.

اما در سال 1994 تلسكوپ فضايي هابل متوجه شد كه نقطه تاريك بزرگ ناپديد شده. به اين ترتيب مشخص مي شود كه اين تندبادها كه گاهي وسعتي به اندازه زمین پيدا مي كنند، اندازه و شكل و محل متفاوتي دارند و گاهي هم ناپديد مي شوند.

حلقه های نپتون

نپتون چهار حلقه دارد که سه تا از آنها مشخص ترند. همه اين حلقه ها تاريك تر از حلقه هاي زحل هستند. اين حلقه ها تقريباً گرد هستند (برخلاف سيستم بيضي شكل حلقه های اورانوس ). به نظر مي رسد كه آنها از ذرات گرد و غبار تشكيل شده باشند.

 حلقه خارجي تر به هيچ يك از حلقه هاي سياره اي ديگر در منظومه شمسی شبيه نيست. اين حلقه سه بخش قوسي شكل دارد كه روشن تر و متراكم تر از بقيه حلقه ها هستند

دانشمندان نمي دانند چرا گرد و غبار در اين حلقه به طور مساوي گسترش پيدا نمي كند. حلقه هاي نپتون, آدامز، لوورير و جيل ناميده مي شوند (اين حلقه ها به نام كساني ست كه در كشف نپتون نقش داشتند).

  به علاوه يك فلات عريض از گرد و غبار در نزديكي حلقه لاورير قرار دارد (اين ورقه يا پهنه عريض از گرد وغبار در حال گردش, با ماه گالاته آ هم مدار است).

خيلي سخت می توان این حلقه ها را آشکار کرد. چون وضعيت ضخامت و تراكم آنها نامشخص است. بخش ضخيم تر حلقه ها قوس هاي حلقه ناميده مي شوند. اينها بخش هايي از حلقه هستند كه راحت تر آشكار مي شوند. حلقه آدامز سه قوس برجسته دارد (به نام هاي آزادي، برابري و برادري). كشش جاذبه اي ماه هاي نپتون ممكن است باعث ناصافي يا نابرابري حلقه ها شده باشد. بعضي از ماه هاي كوچك تر نپتون ممكن است با نيروهاي جاذبه شان از حلقه هاي داخلي نگهداري كنند (آنها مواد تشکیل دهنده حلقه ها را تأمین می کنند).

اقمار نپتون

نپتون 11 ماه شناخته شده دارد. "تريتون" بزرگ ترين ماه نپتون است. تريتون تنها ماه اصلي در منظومه شمسی ست كه در خلاف جهت حرکت سياره اش مي گردد

پروتئوس دومين ماه بزرگ نپتون است. اين ماه تاريك يك مدار گرد درست بالاي نوك ابرهاي نپتون دارد. پروتئوس با چاله هاي ناشي از برخورد فرش شده و شكل بي قاعده اي نيز دارد.

تريتون بزرگ ترين ماه نپتون است. اين ماه تنها ماه اصلي يك سياره در منظومه شمسي ست كه خلاف جهت حرکت سياره اش مي گردد. تريتون يك مدار گرد دارد و هر شش روز يك بار دور نپتون سفرمي كند. تريتون ممكن است زماني يك ستاره دنباله دار بوده كه اطراف خورشید سفر مي كرده. بعد شايد جاذبه نپتون آن را به دام انداخته و تبديل به ماه نپتون شده. دانشمندان كشف كرده اند كه آتشفشان هاي روي تريتون زماني مخلوط آب و آمونياك بيرون مي ريخته اند. اين مخلوط حالا در سطح تريتون منجمد شده. تريتون سطحي دارد كه دماي آن 390- درجه فارنهايت (235- درجه سانتي گراد) است كه سردترين دماي شناخته شده در منظومه شمسي ست. بعضي از آتشفشان ها در روي تريتون فعال باقي مانده اند و كريستال هايي از يخ نيتروژن را تا ارتفاع شش مايل يا ده كيلومتر به بالاي سطح تريتون پرتاب مي كنند.

نرييد خارجي ترين و سومين ماه بزرگ نپتون است که شكل بي قاعده اي دارد. مدار آن بسيار بيضي شكل است. به طوري كه در مواقعي، نزديكي فاصله اش به نپتون 867000 مايل مي شود و در هنگامي كه خيلي از نپتون دور مي شود فاصله اش از نپتون به شش ميليون مايل مي رسد. اين ماه ممكن است يك سیارک باشد كه در مدار نپتون به دام افتاده است. تقريباً به اندازه يك سال زميني طول مي كشد تا نرييد در اين مدار بسيار بيضي شکل دور نپتون بگردد (1/360 روز). نرييد بيضي ترين مدار منظومه شمسي را دارد. فاصله نرييد از نپتون متفاوت است. از 1353600 كيلومتر شروع مي شود به بیش از هفت برابر اين فاصله كه 9623700 كيلومتر است، مي رسد.